270. Chiny

Wielki Mur Chiński -  mur obronny, zaopatrzony w bramy i wieże, od Shanhaiguan do Jiayuguan w górach Nan Shan o długości ok. 2400 km, mający dawniej chronić Chiny przed najazdami ludów z Wielkiego Stepu. Nazywany jest też "Murem 10000 Li". W 1987 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, a 7 lipca 2007 ogłoszono go jednym z siedmiu nowych cudów świata. Budowa muru trwała ok. 17 wieków. Rozpoczęła się za dynastii Qin, a jej ukończenie nastąpiło w okresie panowania dynastii Ming.  Akcję budowania muru jako jednolitej struktury rozpoczął dopiero pierwszy cesarz Chin Qin Shi Huang w III wieku p.n.e. Mur miał być jednocześnie symbolem potęgi władcy. Początkowo kierujący budową mieli do dyspozycji ok. 300 tys. ludzi. Wkrótce okazało się to niewystarczające. Przydzielano następne szerokie rzesze robotników. Przestępców i ludzi uznanych za przestępców kierowano do katorżniczej pracy przy budowie Wielkiego Muru Chińskiego. Wznosili go także rekruci, którym w razie potrzeby wydłużano lata służby. Oblicza się, że w budowę muru zaangażowanych było aż 3,5 mln osób, czyli 69,9% ludności ówczesnych Chin. Praca ponad siły zbierała straszliwe żniwo, w związku z nią zmarło ponad milion ludzi (około 30% obywateli Chin). Znaną do dziś postać mur uzyskał dopiero za dynastii Ming w XIV wieku. Dynastia ta, odczuwając duży nacisk ludów mongolskich, postanowiła zbudować, w oparciu o fragmenty starożytnego muru, ciągły system fortyfikacji – od granic Korei aż po pustynię Gobi. System ten składał się nie tylko z samego muru, ale także z przylegających do niego osad nadgranicznych, faktorii handlowych oraz szerokiego na blisko 1 km pasa "spalonej" ziemi. Oprócz bezpośredniej ochrony przed najazdami ludów z Wielkiego Stepu mur miał duże znaczenie handlowe, ochraniając na całej swojej długości chińską część Jedwabnego szlaku. Do przekazywania wiadomości alarmowych na wypadek zbliżania się nieprzyjaciół służyły wieże sygnalizacyjne rozmieszczone co 100 metrów, na których w nocy zapalano ogień, a w dzień wypuszczano dym, który błyskawicznie był przekazywany wzdłuż całego kraju systemem "od wieży do wieży". Wielki Mur Chiński jest największą budowlą tego typu na świecie. Wbrew powszechnemu przekonaniu, nie jest widoczny "gołym okiem" z odległego kosmosu (np. z Księżyca), natomiast z niskiej orbity okołoziemskiej widocznych jest też wiele innych budowli, np. autostrady, lotniska czy tamy. Podczas budowy muru żywcem wmurowywano do niego ludzi za nieposłuszeństwo. Gdy niewolnik zmarł (najczęściej na skutek wycieńczenia), chowano go przy murze, żeby zapobiec epidemiom, natomiast wbrew krążącym legendom, nie grzebano wszystkich zmarłych wewnątrz muru, gdyż budowla mogłaby stracić swoją wytrzymałość.